مفهوم معماری در توصیف به اندازه ای سخن رفته است که نگارش در این زمینه گرچه لازم است، ولی کار دشواری است.
در تعریف برای واژه معماری از تمامی ریشه های عربی و لاتین و … معنی لغوی بسیار آبادگر، برای یک معمار قطعاً دلنشین تر نمود می کند.
معماری از ابتدا بر پایه نیاز انسان‌ها به وجود آمد. با نگاهی به مکان‌های مختلف نیاز خاص برای ساخت فضاها و مکان‌های بخصوص به چشم می خورد. نیازهایی که برای انسان کاربرد دارد. این نیازها به امور مذهبی، دولتی، آموزشی و درمانی دسته بندی می شود.
از این دسته بندی می توانیم به مکان‌هایی مثل کلیسا، زیارتگاه، بناهای یادبود، دادگاه‌ها، سالن‌های سینما، مجتمع‌های ورزشی، موزه، بیمارستان، مدرسه، دادگاه، کتابخانه و غیره برسیم.
معماران برای طراحی و ساخت دارای محدودیت هایی هستند. اشراف به مسائل فنی، مهندسی، مواضع هنری، مفید بودن آنچه بنا می شود. و از طرفی خواسته‌های مشتری، محدودیت هایی است که معماران، خلاقانه باید تک به تک آنها را بررسی کنند.
از آنچه گفته شد چنین برمی آید که برای ساخت یک بنا نظر کارفرما از اولویت‌های مهم شمرده می‌شود. لذا برای ساخت بناهایی که جنبه ی کاربری عمومی دارند نیز، باید سلیقه عموم آن جامعه را در نظر گرفت.
نظر پیتر آیزنمن و برنارد چومی در مفهوم معماری
چنین حرکت‌هایی تحت تاثیر عواملی است که ممکن است ملی یا بر حسب جغرافیای خاص و همینطور مذهبی و فکری باشد. از این روست که معماری همچون “پیتر آیزنمن” معماری را یک حرکت سیاسی می نامد.
معماری دیگر، به نام “برنارد چومی” اذعان دارد، معماری همواره با قدرت و اشتیاق شدید اقتصادی و یا سیاسی ارتباط دارد.
معماری ناگزیر در ادوار مختلف در حال تغییر است و این تغییر و به روز رسانی همچنان ادامه دارد و خواهد داشت. دلیل آن تحت تاثیر قرارگیری عوامل ذکر شده است.
می‌شود گفت یک پرزانت صحیح معماری زمانی اتفاق می افتد که دانش آبادگران جامعه از مبانی فنی در کنار هنر و متریال های مناسب کامل و درست باشد.
با نگاهی کلی گرایانه به معماری گفته می شود این شغل برای انجام دادن بیش از حد پیچیده است. “ریچارد راجرز”
کاربرد هنر در معماری
برای یک نمونه می‌توان کاربرد هنر در معماری را عنوان کرد. چگونه هنر وارد مقوله فنی و مهندسی می‌شود؟
اگر یک مناره را در نظر بگیریم، در مساجد بنایی با این ویژگی می سازند. چرا؟ مناره‌ها تجلی صعود به آسمان و بهشت را به ما یادآور می‌شوند. یا مثلا برج ها و قلعه های غول پیکر نشان از قدرت و توانمندی حکومت‌ها دارند.
این یعنی زبان هنر در معماری، در ساخت، در بنا، این یعنی پیچیدگی های هنر معماری که نیازمند خلاقیت و هوش هنری و فنی است. از این روست که معماری بر قاعده هنر و درک ذائقه ی جامعه، بیانگر سبک زندگی آن جوامع می‌باشد.
شرایط های محیط، شرایط جامعه و همینطور بعضا شرایط سیاسی موضوع‌های معماری است. که درباره ی پرورش این شرایط قدم برمی‌دارد. پرورش درست این شرایط است که تبدیل به تمدن های بشری می شود.
با کاوش در تاریخ، تمدن ها را تنها از بقایای بناهای معماری می توان شناخت. به زبان دیگر اگر بخواهیم هنر در معماری را بیان کنیم مکانی را که سبب سلامت روح و جسم و لذت شما شود نشان از وجود هنر در روح معماری ان ساختمان دارد.
معماری پایدار
با ورود به دنیای مدرن ، مینیمال ها ، طبیعت گرا ها…. وارد صفحه جدیدی از تاریخ معماری شده ایم و آن معماری پایدار در مفهوم معماری است.
معماری پایدار چیست؟ نوعی از معماری که بر اساس ساختار و کاربری، بنا می‌شود. که در نهایت سازگار با محیط پیرامون و محیط زیست است.
در این دوران مواد و متریال مورد استفاده در ساخت و ساز باید هوشمندانه انتخاب گردد و سازگار با محیط زیست باشد. سازگاری از جهتی است که آسیبی به طبیعت و محیط پیرامون وارد نگردد.
همینطور طراحی و ساخت بنا به گونه‌ای باشد که با توجه به کارایی سازه تامین سرمایش، گرمایش، آب، برق و غیره کاملاً از منابع پایدار باشد. یعنی همان چیزی که “لویی سالیوان” عنوان کرد و آن قاعده شکل پیرو کارایی است.
در واقع به جای میرسیم که برای شروع یک پروژه سوالاتی از خود خواهیم داشت. اولین سوال …
از احداث ساختمان چه هدفی را دنبال می کنیم؟
واضح و مبرهن است که اولین گزینه داشتن سرپناه و محلی برای سکونت می باشد.
دومین مسئله این است که ایمنی و محلی امن و آرام در برابر شرایط جوی ایجاد کنیم. امنیت در حریم خصوصی و نگهداری لوازم و تجهیزات مورد نیاز زندگی، همه و همه نیازمند وجود مکانی امن برای انسان است.
سوال بعدی این است که ساختمان مد نظر در مفهوم معماری چه کاربری دارد؟
در صنعت ساخت و ساز، ساختمان ها با کاربری های متفاوتی ساخته می شوند. اعم از:
مسکونی، آموزشی، سازمانی، مجتمع های تجاری، بازرگانی، صنعتی، ذخیره سازی، کاربری‌های چند منظوره، ساختمان‌های خطرآفرین، آسمان خراش ها، زاغه‌ها، ساختمان های وی آی پی و پارکینگ های طبقاتی.
برای هر کدام از این سازه ها، الزامات، مسائل فنی و جزئیات بسیاری لازم است. که شرح تک به تک این پیچیدگی‌ها در این گزیده نمی گنجد.
اما آنچه محرز است این است که مبانی ساخت برای سازه از اصول واحدی تبعیت می‌کند. در شروع کارپس از انتخاب نوع سازه بتنی، فولادی یا بنایی، به نوع فونداسیون می‌اندیشند.
از انواع مختلف فونداسیون های نواری، پایه ستون، رادیه، منفرد یا بالشتکی گسترده، شمعی، ستونی عمیق با هوای فشرده، نوع مناسب برای سازه ی مورد نظر خود را تعیین کنند. ممکن است بگویید چرا نقشه فونداسیون در سازه مهم جلوه می کند؟
جواب این است که: فونداسیون متناسب با سازه هم توزیع بار درست خواهد داشت. هم از نشست ناهموار ممانعت خواهد کرد. هم در برابر زلزله ایمن می کند و نیز از حرکت خاک نیز محافظت بعمل می آورد.
بنابراین در ابتدا با همین چند نمونه حفظ امنیت را حل شده بدانیم. جمله زیبایی از “جان راستین” است که میگوید: معماری هنر افراشتن و آراستن بنا توسط انسان است. چقدر ساده و واقعی!
بعد از انجام تمام کارهای زیربنایی به ظاهر ساختمان می پردازند. همان رویه کاری یا نازک کاری، گچ کاری ها و بندکشی ها، اجرای کابینت و کاشی در آشپزخانه، روغن کاری و نقاشی ها، نجاری درهای چوبی، آسانسور و…
تازه بعد از همه ی این دغدغه‌ها، نوبت به مرحله نهایی کار و مفهوم معماری داخلی فضا می رسد. اینجاست که باید به کارفرما مراجعه شود و طرح های سه بعدی کار با ایشان بررسی و تصمیم نهایی برای شروع کار معماری داخلی گرفته شود.
کار بدین گونه است که امروزه با توجه به پیچیدگی‌های علوم روز، دیگرهررشته ای متخصص مربوط به خود را می طلبد.
چون بروز بودن و آپدیت، در تمامی مراحل طراحی و اجرا در ساخت و ساز، برای همگان حرف اول را می‌زند. مشتریان نیز طالب جدیدترین و باکیفیت ترین طرح ها و متریال ها هستند. لذا خبر از بازار کار، بازار ابزار آلات و مواد و مصالح از جمله ضروریات علوم کاربردی امروز می باشد.
در طراحی داخلی یکی از مهم ترین عناصر، خلاقیت معمار می باشد. که نحوه قرارگیری فضاهای مرتبط، فضاهای بصری، و نحوه چیدمان اتاق ها از این موضوع نشات می گیرد.
وقتی میگوییم معمار یعنی بسیار آبادگر؛ یعنی همین. کسی که از خاک برداشت، ساخت و آباد کرد.
آبادانی محیط پیرامون سبب قوت گرفتن معماری فضاهای شهری می شود.
طراحی فضاهای شهری و بناهای یادبود با این روند ، پیش روی کسانی است که در این زمینه ها فعالیت می کنند. بله درست است، دقیقا رسیدیم بجایی که می گویند: معماری شغلی است که انجام آن بسیار پیچیده است.